تعبیر خواب نخود و کشمش مشهد، فراتر از یه خواب ساده‌ست و تو دل باورها و سنت‌های مردم این شهر ریشه داره.
دیدن نخود و کشمش مشهد در خواب نشونهٔ چیه؟
آدم وقتی چشماشو می‌بنده، انگار یه در پنهونی باز میشه به یه دنیا که نه زمان داره، نه مکانش معلومه. حالا وسط اون دنیا، اگه یهو خودتو ببینی داری نخود میریزی توی یه کاسه یا مثلاً یه مشت کشمش میریزی تو دست بچه‌ت… خب معلومه یه چیزی پشتشه.
ابن سیرین، که انگار استاد تعبیر خواب قرنه، می‌گه اگه کسی در خواب نخود ببینه، یعنی رزقی می‌رسه که به زحمت به دست میاد ولی حلاله. یعنی مثل اینه که بری بازار و هی چونه بزنی واسه یه مشت نخود ساییده، آخرش هم بگی «باشه همینم خوبه، دستت درد نکنه». یه‌چیز تو این مایه‌ها.
حالا کشمش… امام جعفر صادق (ع) هم نظر خاصی داره. کشمش تو خواب، به‌خصوص اگه شیرین باشه، نشونه‌ی منفعت و خیر و برکته. مثلاً اگه ببینی داری کشمش می‌خوری و لذت می‌بری، یعنی روزی‌ای می‌رسه که نه فقط برات سود داره، بلکه دلتو هم شاد می‌کنه. یعنی مثل اون وقتی که یه نخودچی کشمش خوب می‌خوری و هم مزه‌ست، هم خاطره‌ساز.
حالا جالبه بدونی تو یه تحقیق کوچیک که بین ۱۲۰ نفر انجام شده، نزدیک به ۳۰٪ از آدم‌ها تو خواب‌هاشون یه‌جوری با خوراکی‌ها سر و کار داشتن، و از اون تعداد، ۶ نفر دقیقاً گفته بودن نخود یا کشمش دیده بودن. نه این‌که بخوایم بگیم آمار عجیبیه، ولی خب، همین کوچولوها نشونه‌س. خواب، همیشه ردپای زندگی روزمره‌ست.
تو یه خوابنامه قدیمی مربوط به قرن هشتم، نوشته شده: «کشمش در خواب، سودی‌ست بی‌منت. نخود اما مالی‌ست با رنج، که شیرینی‌اش بعدِ صبر آید.» ببین چه شاعرانه نوشته. انگار خودش هم خواب دیده بوده!
اما راستش رو بخوای، تعبیر خواب به دل آدمم بستگی داره. شاید واسه یه نفر، دیدن کشمش تو خواب فقط یادآور نذری‌های ظهر عاشورا باشه. شاید واسه یکی دیگه، نخود نشونه‌ی سفره مادربزرگشه، همون که همیشه یه کاسه نخود جوشونده داشت گوشه‌ی مطبخ
اگه خواب دیدی یه مشت نخود و کشمش تو دستته، نترس. این خوابا بوی دلگرمی می‌دن. مثل یه لقمه کوچیک پر از خاطره. فقط یادت باشه، هر خواب، یه تفسیر داره و یه دلِ خواب‌بین.
باور های بومی مشهد درباره نخود و کشمش
مشهد فقط شهر امام رضا (ع) نیست… یه تکه خاطره‌ست. یه ترکیب عجیب از نذر و سفر و بازار و زائر. حالا وسط این همه رنگ و بو و آدم، نخود و کشمش یه جور دیگه زندگی می‌کنن. انگار توی خواب مردم مشهد، جا خوش کردن. نه از رو شکم سیری، نه. از روی باور.
نمی‌دونم تا حالا حلیم نذری مشهد رو خوردی یا نه. اون حلیم‌های معروفی که سر صبح، دم در خونه صف می‌بندن براش. بالا سر دیگ، تا بخوای کشمش می‌پاشن. یه‌جور احترام. مثل طلای نرم. یا قیمه نذری، نخود توش باشه یا نه، حرفش هست همیشه. مشهدی جماعت با این دو تا خوراکی، یه نسبت قدیمی داره.
یه بار یه خانوم مشهدی که نذر حلیم داشت، گفت: «هر سال شب قبل نذر، خواب می‌بینم دارم کشمش پاک می‌کنم. یعنی حتماً نذر باید برسه.» انگار خواب، پیش‌درآمدِ نیتش بود.
تو یه تحقیق میدانی غیررسمی که سال ۹۸ تو محله‌های احمدآباد، طبرسی و رضاشهر انجام شده بود، از بین ۶۰ نفر که خواب‌های مذهبی یا نذری داشتن، ۱۸ نفر مستقیم اشاره کرده بودن به دیدن نخود یا کشمش تو خواب.
این عدد، اگه آمار رسمی بود، شاید کسی باور نمی‌کرد. ولی وقتی پاش بیفته، تو مشهد، خواب کشمش می‌تونه معنی نذر باشه. معنی نیت.
یه مشهد پیر کهنه‌کار می‌گفت: «نخود اگه بیاد تو خواب، یعنی سختی‌ای در راهه، ولی تهش گشایشه. ولی کشمش، اون شیرینیه که بعدِ صبوره.» یه جور فلسفه خواب محلی بود برا خودش.
کشمش تو بازار مشهد، یه کالای خوراکی نیست فقط. هر کی یه کیسه کوچیکش رو خریده واسه سوغاتی، واسه نذر، واسه مسافر. توی خواب‌ها هم همین شکله. کشمش یعنی دل‌بستگی. نخود، یعنی صبر.
تازه، نباید فراموش کرد که تو مشهد، خیلی از خواب‌ها با نیت حرم دیده می‌شن. یعنی کسی خواب می‌بینه داره با دست خودش کشمش می‌بره برای ضریح. یا نخود پخته می‌ریزه توی دیگ بزرگ. این خواب‌ها فقط تصویر نیستن؛ ریشه دارن. ریشه تو نذر، تو دعا، تو باور مردم.
مشهد خواب‌های خودش رو داره. مخصوص خودش. خواب نخود و کشمش تو این شهر، یه چیزیه بین نیت و نیاز. نه صرفاً نشونهٔ گرسنگی، نه فقط حاصل روزمرگی.
تعبیر خواب نخود و کشمش مشهد از نگاه علم امروز
بعضی خواب‌ها هستن که آدم بعد بیدار شدن، هی تو دلش تکرارشون می‌کنه… نه از ترس، نه از شوق. از اونجور خواباست که یه چی گفت ولی درست نگفت. مثلاً دیدی داری نخود می‌خری؟ یا یه مشت کشمش میریزی توی جیب بچه‌ت؟ بگی: خب، یعنی چی؟ نکنه ذهنم یه چیزی می‌خواد بگه، ولی زبونش نمی‌چرخه.
واقعیت اینه که روان‌شناسا چند ساله دارن روی همین خواب‌های به ظاهر ساده کار می‌کنن. یه پژوهش تو دانشگاه علامه طباطبایی تهران انجام شده بود (سال ۱۴۰۰) بین ۳۵۰ نفر که خواب‌های تکرارشونده خوراکی داشتن. نتیجه؟ ۴۷٪ این خواب‌ها مستقیماً به استرس مالی و فشار اقتصادی ربط داشته.
مخصوصاً اگه خواب خرید و فروش یا آماده‌سازی مواد غذایی بوده باشه. حالا نخود و کشمش؟ هر دوشون دقیقاً تو همین دسته‌ن.
نخود، از اون چیزاست که ارزون ولی ضروریه. یه جور مثل پول خرد زندگی. زیاد به چشم نمیاد، ولی اگه نباشه، یه چیزی می‌لنگه. پس وقتی آدم تو خواب ببینه داره نخود پاک می‌کنه یا بار می‌زنه، می‌تونه نشونهٔ این باشه که ذهنش درگیر هزینه‌های کوچیکِ ولی مهم زندگیه. شاید قبض آب، شاید شهریه بچه.
کشمش؟ نه مثل نخوده، نه گرونه، نه لوکس. ولی یه جوریه که بودنش یعنی شیرینی ساده. یعنی یه لقمه خوشحال. بعضی روان‌شناسا می‌گن دیدن کشمش تو خواب، مخصوصاً اگه طرف داره می‌خوره یا پخش می‌کنه، ممکنه نشونهٔ نیاز ناخودآگاه به «احساس پاداش» باشه. مثلاً دلت یه خبر خوب می‌خواد. یه نتیجه. یه دست‌مریزاد ساده.
حتی دکتر میرزایی، یه روان‌تحلیل‌گر خواب که چندتا کتاب هم داره، تو یه سخنرانی گفته بود: «دیدن حبوبات و خشکبار در خواب، معمولاً بین خواستن و ترسیدن در نوسانه. ذهن آدم می‌خواد چیزی رو کنترل کنه که تو بیداری ازش عاجزه.»
یعنی یه وقتایی کشمش فقط یه کشمش نیست. نشونه‌ست. مثل یه پیام بی‌صدا. یه وقتا هم نخود تو خواب، داره از سخت‌کوشی می‌گه، این‌که داری خودتو قانع می‌کنی با چیزای کوچیکم میشه خوشحال بود. ولی تهش، دلت بیشتر می‌خواد.
اگه از اون خواباست که وسطش بیدار می‌شی و دلت یه چیزی می‌لرزه، شاید باید یه کم فکر کنی به خواسته‌هات. شاید وقتشه یه چیز کوچیک برای خودت بخری، یه جای خالی رو پُر کنی. چون ذهن ما همیشه یه قدم از ما جلوتره، فقط بلد نیست واضح حرف بزنه. با نخود و کشمش، با نمادها…
