این روزا قیمت مویز در مشهد یه جوری شد که خیلی وقتا آدمو دودل می‌کنه که بخره یا بار بزنه و بفرسته شهر خودش.
چرا قیمت مویز در مشهد از دیگر شهرها ارزان‌تر است؟
بذار همین اول کاری یه چیزی رو بگم که شاید برات جالب باشه: توی سال ۱۴۰۳ قیمت هر کیلو مویز مرغوب توی مشهد بین ۹۵ تا ۱۳۰ هزار تومن بود، در حالی که همون مویز توی تهران یا اصفهان راحت تا ۱۸۰ یا حتی ۲۰۰ هزار تومنم بالا می‌رفت.
حالا سوال پیش میاد، مگه مویز پرواز بلده؟ نه والا، ولی مسیرش فرق داره!
ببین، مشهد خودش یه جورایی تو دل خراسانه و خراسان جنوبی و شمالی کلی باغ انگور داره. یعنی اگه باغ انگورو مادر مویز بدونیم، مشهد میشه اتاق پذیرایی‌ش! نیازی به کلی دلال و واسطه و باربری نیس تا مویز برسه به مغازه. همین موضوع باعث میشه که قیمت، یه سر و گردن از بقیه‌جاها پایین‌تر بیاد.
یه چیزی هم هست که کمتر کسی حواسش بهشه: مرز دوغارون. خیلی از مویزهایی که وارد می‌شن، از افغانستان میان، چون اونجا هم انگور فراوونه.
این واردات مستقیم به مشهد باعث میشه قیمتا رقابتی‌تر باشه. از اون ور، چون بازار مشهد یه جورایی بین‌المللیه (با این‌همه زائر و تاجر که از هر جای ایران و کشورهای اطراف میان)، فروشنده‌ها دست بالا نمی‌گیرن. می‌خوان سریع بفروشن، سود کم ولی فروش بیشتر!
یادت باشه، توی مشهد با ۱۰ قدم راه رفتن ممکنه ۴ تا مغازه خشکباری ببینی که همه‌شون مویز دارن. رقابتشون عجیبه. یکی میگه ۱۲۰ بده، اون یکی میگه ۱۱۰، بعدی میگه هرچی بدی بده فقط ببر! انگار یه جنگ خاموشه واسه گرفتن دل مشتری.
تشبیهش اینه که انگار مویز تو مشهد همون‌قدر در دسترسه که نون لواش تو نونوایی‌های جنوب شهر. ارزونی‌شم به‌همون دلیله، چون همه جا هست. وقتی زیاد شد، دیگه قیمت پر نمی‌کشه. مثلاً تو بازار امام رضا، یه حجره هست که روزی بالای ۱۵۰ کیلو مویز می‌فروشه، خب معلومه با تیراژ بالا قیمتش پایین میاد.
یه چیز دیگه‌م بگم، مشهدی‌ها خودشون اهل خرید به‌صرفه‌ن. بلد‌ن از کجا بخرن، کی بخرن، و چند بخرن.
مثلاً اگه بری حوالی میدون شهدا یا بازار سرشور، مویز می‌تونی پیدا کنی که با پول یه پرس چلوکباب، نیم کیلو بخری!
بیشتر بخوانید: قیمت مویز افغان
در کل اگه دنبال مویز ارزون و درست‌حسابی‌ای، مشهد یه جورایی بهشته. نه فقط به‌خاطر قیمت، به‌خاطر اینکه همه‌چی توش دست اول و تر و تازه‌ست. از باغ تا سفره، یه سفر کوتاهه.
آیا مویز ارزان مشهد، همون کیفیت مویز گرون تهرانه؟
بذار همین اول یه سؤال ازت بپرسم… همیشه گرونی یعنی کیفیت؟ خب معلومه نه! بعضیا تا یه چیزی گرون نباشه، انگار نمی‌چسبه به دلشون. فکر می‌کنن اگه یه مویز گرون باشه پس حتما از بهترین باغ جهان چیده شده. ولی واقعیتش یه چیز دیگه‌ست، مخصوصاً تو مورد مویز مشهد.
یه سر به بازارهای مشهد بزن، مثلاً بازار امام رضا یا سرای رضوی… می‌بینی مویزی که اونجا کیلویی ۱۲۰ تومن قیمت داره، همونیه که تو تهران تو مغازه‌های لوکس خشکبار با بسته‌بندی طلاکوب شده می‌دن ۲۱۰ تومن. تازه با کلی کلاس کاری که انگار داری خاویار می‌خری!
کیفیت مویز، به خیلی چیزا بستگی داره: انگورش چی بوده؟ روش خشک کردنش چجوری بوده؟ تو چه شرایطی نگهداری شده؟ و البته، چقد مونده تو انبار.
حالا یه چیز جالب بگم: توی بررسی‌های غیررسمی که بعضی فروشنده‌ها انجام دادن، مشخص شده مویز مشهدی‌ها از نظر رطوبت، رنگ و میزان شکر طبیعی، با مویزهای گرون‌قیمت مرکز کشور تفاوتی ندارن. یعنی اگه چشات بسته باشه و از دوتا مویز بخوری، نمی‌تونی بگی کدومش تهرانیه، کدومش مشهدیه!
یه بار یکی از مشتریای قدیمی بازار سرشور می‌گفت: “من سالی دوبار میام مشهد فقط واسه مویز. هم واسه خونه می‌برم، هم واسه مغازه‌م تو زنجان. همون مویز مشهدی رو بسته‌بندی می‌کنم، می‌فروشم کیلویی ۱۸۰. کسی هم نمی‌فهمه فرقش چیه.” خب واقعاً هم نمی‌فهمه، چون فرق خاصی نداره!
تشبیهش اینه… مویز ارزون مشهد مثل همون لباسیه که از تولیدی می‌خری، ولی همونو می‌بینی توی پاساژ بالا شهر با دو برابر قیمت می‌فروشن. نه پارچه‌اش فرق داره، نه دوختش. فقط آدرسش عوض شده!
حالا اینم بگم: بعضی وقتا مویز گرون ممکنه واقعاً بهتر باشه، ولی نه همیشه. اون گرونی گاهی به‌خاطر هزینه اجاره مغازه، بسته‌بندی، برند یا حتی تبلیغاته. مثلاً فروشنده‌ای که اجاره مغازه‌ش ماهی ۳۰ میلیون تومنه، نمی‌تونه مویز رو ارزون بفروشه. مجبوره بندازه رو جنس.
ولی تو مشهد، خیلی از فروشنده‌ها خودشون پخش‌کننده‌ن، یا حداقل با پخش‌کننده‌ها در ارتباط مستقیم‌ن. یعنی همون بارو بدون واسطه می‌گیرن، می‌ذارن جلو مشتری. دیگه چی بهتر از این؟
بیشتر بخوانید: مویز گله ممتاز
خلاصه‌ش اینکه ارزونی همیشه نشونه بی‌کیفیتی نیست، مخصوصاً تو مشهد. اگه بلد باشی از کجا بخری، یه مویز تر و تمیز می‌زنی تو رگ که کیفیتش از اون گرون‌ترا هم بالاتره. فقط باید چشم داشته باشی، نه صرفاً به قیمت، به جنس!
نقش زائران و گردشگران در کاهش قیمت مویز در مشهد
مشهد فقط یه شهر مذهبی نیست، یه جور بازاره، یه جور جریانِ همیشگی از خرید و فروش. هر سال، چیزی حدود ۲۰ میلیون نفر زائر پا می‌ذارن تو این شهر. حالا تصور کن، این‌همه آدم، این‌همه تقاضا، اون‌هم برای چیزایی مثل سوغات و خشکبار… مویز که دیگه تهشه! همه می‌خوان یه چیزی بخرن ببرن شهر خودشون.
ولی حالا نکتۀ عجیب و بامزه‌ش اینجاست: این حجم زیاد تقاضا باعث نشده قیمت مویز بره بالا، اتفاقاً باعث شده بیاد پایین‌تر! می‌پرسی چرا؟ خب یه لحظه بازار رضا رو تو ذهنت بیار، پر از مغازه‌هایی که تا چشم کار می‌کنه مویز و کشمش ریختن جلو در.
انگار بازار رو با باغ انگور اشتباه گرفتن! تو همچین شرایطی فروشنده‌ها باید جنسا رو سریع رد کنن، چون مشتری بعدی پشت دره، و بعدی، و بعدی… خلاصه مث پمپ بنزینه، صف قطع نمی‌شه.
وقتی رقابت این‌قدر تنگاتنگ باشه، دیگه فروشنده نمی‌تونه قیمت الکی بده. باید یه چیزی بگه که مشتری مکث کنه، برگرده، نگاه کنه. باید بهش حس “برد” بده.
واسه همینه که مویز تو مشهد معمولاً ارزون‌تر درمیاد، چون فروشنده حساب کرده که روزی ۵۰ تا ۱۰۰ تا مشتری گذری داره، پس حاضره سودش کمتر باشه ولی جنسا سریع‌تر بره.
یه تشبیه جالب بخوام بزنم: قیمت مویز تو مشهد مثل قیمت سمبوسه توی بازارچه‌های جنوبی‌یه. چون مشتری زیاد دارن، قیمتو می‌زنن پایین، تا هرکی رد شد یه دونه بگیره. حالا تو این بازار هم فروشنده دنبال حجم فروشه، نه سود زیاد رو هر کیلو.
یه چیزی هم که بعضیا نمی‌دونن اینه که زائرای زیادی میان مشهد فقط واسه خرید! مخصوصاً اونایی که از شهرای کوچیک‌تر میان. اونا می‌دونن که با خرید خشکبار از مشهد، می‌تونن ۲۰ تا ۳۰ درصد ارزون‌تر بار بزنن.
خیلیاشون مویز می‌خرن عمده، واسه مصرف خونه یا حتی برای فروش تو شهر خودشون.
مثلاً سال گذشته تو یه گزارش محلی گفته شد که تو ایام محرم، فروش مویز تو مشهد تا ۴ برابر روزای عادی می‌رسه. این یعنی فروشنده‌ها باید خودشونو آماده کنن واسه پیک فروش. هرچی بار بیشتری رد کنن، باید قیمتو رقابتی‌تر کنن تا دستشون باد نکنه.
بیشتر بخوانید: قیمت مویز خوب کیلویی چند؟
خلاصه که مشهد به‌خاطر همون زائر و مسافرایی که مدام توش می‌چرخن، یه بازار همیشه داغ داره. این جریان باعث میشه جنس با سرعت بچرخه، قیمت افت کنه و همه از این بازی سود ببرن: هم فروشنده، هم مشتری. اینجا فقط دعا مستجاب نمی‌شه، خرید اقتصادی هم مستجاب میشه!
