در این مقاله هر جلو تر برید بیشتر از پشت پرده های تولید کشمش مطلع می شید و می فهمید کشمش خوراکی واقعا چیه.
کشمش خوراکی دقیقا چیست؟
تو نگاه اول جواب به این سوال که کشمش خوراکی چیست یه چیز ساده به نظر میرسه. انگور خشکشدهست دیگه، نه؟
ولی نه به این سادگیها هم نیست. اینی که ما بهش میگیم کشمش خوراکی، پشتش یه داستان بلندبالاست. یعنی هر کشمشی که خشک شده، لزوماً خوراکی نیست. یه عالمه چیز هست که باید باشه تا یه دونه کوچیک خشکشده تبدیل بشه به همون کشمشی که با خیال راحت میریزی تو آجیل یا باهاش پلو درست میکنی.
اول از همه باید بدونی کشمش خوراکی یعنی چی. یعنی یه کشمش تمیز، بدون شن و ماسه، بدون چوب و ساقه، کپکنزده، لهنشده، خوشرنگ و خوشطعم که برا آبگیری یا مصارف صنعتی نیست بلکه خودش مستقیما به عنوان یه محصول فروشگاهیی برای مصرف خوراکی تو سوپر مارکتا و آجیل فروشیا پخش میشه.
اولا کشمش آجیلی خوراکی رو باید بو کنی، یه بوی ملایم و طبیعی بده، نه بوی ترشیدگی یا دود سوخته. اصلاً خوراکی بودن کشمش فقط به خوردنش نیست، به همه حواس آدم برمیگرده. از مزه گرفته تا بو و حتی ظاهرش.
حالا همه کشمشها این شرایطو دارن؟ نه بابا! تقریباً از هر ده کیلو کشمشی که از انگور خشکشده درمیاد، فقط حدود دو تا سه کیلوش بهدرد مصرف خوراکی میخوره. یعنی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کل محصول. برا همینه که کشمش خوراکی تبدیل به یه کشمش صادراتی بی نظیر هم شده!
بقیهش ممکنه خراب باشه، له شده باشه، آفتزده باشه، یا تو فرآیند خشککردن، شکلش بد شده باشه. اینا دیگه وارد بازار خوراکی نمیشن.
ولی خب، اون کشمش آجیلی که خوراکی نیستن هم بلااستفاده نمیمونن.
بعضیاشون میرن برای خوراک دام، بعضیاشون میرن تو کارخونههایی که سرکه یا الکل طبیعی درست میکنن که بهشون میگن کشمش ضایعاتی یا کشمش غیر خوراکی.
حتی بعضی از کشمشای ضعیف رو صادر میکنن برای مصارف صنعتی و عرق و ودکا سازی حتی به روسیه و ترکیه. خلاصه، به قول قدیمیها، هر چی از زمین درمیاد، یه جایی بهکار میاد!
یه نکته خیلی مهم دیگه هم هست، اونم اینه که از همون اول باغدار میدونه که این انگورا قراره چی بشن. بعضیا انگور مخصوص کشمش درست میکنن. مثلاً توی مناطق کاشمر، یه جور انگور خاص میکارن که وقتی خشک میشه، طعم و رنگش عالی میشه.
یعنی کشمش خوراکی شدن، یه پروسهست. یهجور انتخاب شدنه. مثل اینکه از بین کلی داوطلب، فقط اونایی که همه شرایطو دارن، انتخاب میشن. اینا بعداً میرن توی بستهبندیهای تمیز، شیک و بهداشتی و میرسن به دست من و تو.
بیشتر بخوانید: قیمت کشمش خوراکی
پس دفعه بعد که کشمش میخری و یه مشت میریزی تو دستت، یه لحظه فکر کن که این دونه کوچیک، چه راهی رو اومده تا برسه به دهنت. واقعاً ساده نیست. کشمش خوراکی یعنی نتیجه زحمت زیاد، دقت زیاد، و یهکم هم عشق.
کشمش خوراکی چطور از بقیه جدا میشود؟
ببین، کشمش از بیرون شاید فقط یه خوراکی کوچولو به نظر بیاد، ولی پشت اینکه کدوم کشمش بخوره به تَب خوراکی و کدوم نه، یه دنیا دقت و وسواس خوابیده. واقعاً هم جداسازی کشمش خوراکی از بقیهاش کار آسونی نیست.
مثل اینه که بخوای از بین یه عالمه آدم، فقط اونایی رو انتخاب کنی که برای یه جشن خاص، هم با شخصیتن، هم خوشتیپن، هم خوشبرخورد. با چشم که نمیشه همه چیز رو دید، ولی باید دید و انتخاب کرد.
اولش که کشمش از باغ میرسه به کارگاه یا سورتینگخانه، همه چی قاطیه. دونه سالم هست، دونه ترکخورده هست، اون وسط سنگریزه و خاک و چوب هم گاهی پیدا میشه. خلاصه یه وضعی! ولی خب، اینجا داستان شروع میشه.
یه مرحلهای داریم به اسم “سورت کردن” یا همون جداسازی. اول دستی انجام میشه. کارگرا میشینن پای میز، سینیهای بزرگ کشمش رو زیر نور میریزن و یکییکی دونهها رو نگاه میکنن.
اونایی که له شدن، یا کپک دارن، یا حتی بوی مشکوک میدن، سریع جدا میشن. تجربه خیلی مهمه. بعضی کارگرا فقط با یه نگاه میفهمن که یه دونه کشمش بهدرد خوردن میخوره یا نه.
بعد نوبت دستگاههاست. دستگاههای سورتینگ نوری، با سنسورهای مخصوص، رنگ کشمشها رو بررسی میکنن. اونایی که زیادی تیره شدن یا لکهدارن رو خودشون پرت میکنن بیرون. بعضی جاها دستگاه باد هم هست؛ یعنی یه بادی میزنه روی کشمشا، اون دونههایی که سبکترن یا خاک و برگ دارن، جدا میشن. خلاصه علم و تکنولوژی دست به دست هم دادن تا کشمش تمیز دربیاد.
یه چیزی که خیلی مهمه و بعضیا نمیدونن، اینه که توی همین جداسازی، فقط کشمشای خوراکی نیستن که سر و سامون میگیرن. اون دونههایی که کنار گذاشته میشن، بیمصرف نیستن. بعضیا میرن تو الکلسازی، بعضیا برای خوراک دام استفاده میشن. پس هیچچی دور ریخته نمیشه، فقط سرنوشتها فرق میکنه!
تا حالا دید بعضی کشمشا مزه خاک میدن یا شن توشونه؟ اون کشمشا یا خوب سورت نشدهن، یا از همون اولش برای خوراکی نبودهن. جداسازی خوب، یعنی کشمش تمیز، بیخطر، خوشخوراک. یعنی دونهدونه بررسی شده، پاک شده، بوی بد نداره، رنگش هم طبیعیه.
آخر سر که کشمشای خوراکی انتخاب شدن، میرن تو خط شستوشو و بستهبندی. بازم یه دور دیگه کنترل میشن. یعنی تو کل این مسیر، کشمش خوراکی مثل یه ویآیپی حساب میشه، چون قراره بیاد تو سفرهمون. پس کیفیتش باید صد در صد باشه.
امروز منتشر شد: قیمت روز کشمش سبز کاشمر
حالا اگه دیدی یه بسته کشمش تر و تمیز و خوشرنگ داری، بدون که اینا از بین صدتا انتخاب شدن. نه از رو شانس، بلکه با کلی دقت و زحمت.
چرا فقط بعضی کشمشها خوراکی هستند؟
می دونی که هر کشمشی، کشمش خوراکی نیست! شاید خیلیا فکر کنن انگور که خشک شد، دیگه کشمشه، پس میشه خوردش.
ولی واقعاً اینطور نیست یه چیزی حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد کشمشهایی که تو ایران خشک میشن، اصلاً برای مصرف مستقیم خوراکی مناسب نیستن.
یعنی یا آفتزدهن، یا موقع خشکشدن آسیب دیدن، یا رنگشون کدر شده، یا طعمشون خراب شده. خلاصه یه چیزی شده که خوردنش یا حال نمیده، یا ضرر داره!
اصلاً بیایم از اولش نگاه کنیم. ایران سالی حدود ۱۸۰ هزار تُن کشمش تولید میکنه. از این عدد بزرگ، نهایتاً شاید ۵۰ هزار تُنش برسه به مصرف خوراکی داخل کشور یا صادرات درجه یک. یعنی کمتر از یهسوم! بقیهش یا میره برای مصارف صنعتی (مثل الکلسازی، سرکه، کنسانتره)، یا خوراک دام میشه، یا از رده خارج میشه.
ولی خب دلیلش چیه که فقط بعضیا خوراکی میشن؟ اولش از نوع انگوره. مثلاً انگورای رسمی برای کشمش مثل سبزه کاشمری، انگور شاهانی یا مویز بدون هسته کاشمر هم جزو خوراکیا هستن، اوناییان که موقع خشکشدن رنگ و طعمشون خوب درمیاد. ازجمله انگور پیکامی، انگور اتوم رویال و انگور موندراپ.
ولی اگه انگور هسته و پوست ضخیم داشته باشه، خشککردنش دردسر میشه، وسطش کپک میزنه یا پوستش ترک میخوره. همونجا دیگه میره کنار.
بعدش روش خشککردنه. اگه انگورا تو آفتاب مستقیم باشن و گرما بزنه، ممکنه بسوزن. یا اگه تو جای مرطوب باشن، کپک میزنن. بعضیا هم با دود گوگرد خشک میکنن، که باعث میشه کشمش سفیدی بزنه ولی اگه زیاد باشه، طعم و بوشو خراب میکنه.
خلاصه تو همین مرحله حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کشمشا از گردونه خوراکی بودن حذف میشن.
یه مرحله مهم دیگه هم تو سورتینگ و بستهبندیه. دونههای شکسته، کپکزده، یا چسبیده به خاک جدا میشن.
اون کشمشای خوراکی که تهش بستهبندی میشن، واقعاً از فیلترای سختی رد میشن. یعنی از هر ۱۰ کیلو کشمش، نهایتاً ۲.۵ تا ۳ کیلوش میرسه به بسته خوراکی بازار پسند.
حالا اینو بدون، ما همون ۲.۵ کیلویی رو بهت میرسونیم. کشمشایی که همهی این مراحل سخت رو گذروندن، دونهدرشتن، تمیز و خوشرنگن، بیکپکن، بیشن و ماسهان، بستهبندیشده و آماده برای مصرف روزمره یا حتی پذیرایی مهمونا.
اگه دنبال کشمشی هستی که هم خوشمزه باشه، هم مطمئن، هم با قیمت مناسب، همونیه که ما داریم. واسه پخت، واسه آجیل، واسه بچهمدرسهای، واسه دمنوش یا حتی صادرات. با یه تماس ساده، میتونی هم قیمت بگیری، هم مشاوره. حتی برای خرید عمده شرایط ویژه میدیم.
اطلاعات مهم در مورد: کشمش خوراکی
فرصتو از دست نده. یه بار امتحان کن، بعدش خودت مشتری دائمیمون میشی. شک نکن!
رزومه شرکت: محصولات سالار ممتاز