باد خنک پاییز از سمت خراسان می‌وزد. من «کمال دمیرچی» هستم، راننده ترانزیت اهل قیصریه ترکیه. سال‌هاست بین ترکیه، ایران و گاهی اروپا بار می‌برم — از پارچه و قطعات خودرو گرفته تا خرمای بم و زعفران مشهد. اما هیچ باری برایم مثل کشمش سبز عمده ایران جذاب نیست.
مشهد تا تبریز؛ مسیر طلایی کشمش سبز صادراتی ایرانی
الان در جاده مشهد – تبریز‌ام، کامیونم نیمه‌پر است. چند ساعت پیش بار پودرهای صنعتی را در مشهد خالی کردم و حالا قرار است در مسیر برگشت، کشمش سبز عمده بسته‌بندی‌شده را از تبریز بزنم تا استانبول ببرم. بعضی از جعبه‌ها بعداً از آنجا می‌روند به بلغارستان و رومانی.
ایران را مثل کف دستم میشناسم. از مرز بازرگان تا جاده نیشابور و سبزوار گرفته و از صحرای یزد تا تپه‌های خلیل‌آباد کاشمر، همه جا بوی محصول تازه ایرانی را می‌دهد.
وقتی به خراسان می‌رسم، همیشه در استراهتگاه های مسیرم با چند راننده ایرانی همکلام می شویم و با هم تخم مرغ و املتی صبحانه می خوریم، مردم بسیار مهمان نوازی هستند ایرانی ها. تا حالا چندین بار شده که ماشینم خراب شده و همین راننده های خراسانی من را کمک کرده اند. شاید گر کشور خودم بود بار ماشینم را غارت می کردن.
همینطور که با هم استراحت می کنیم و من با راننده کامیون ایرانی ملاقات می کنم، می‌بینم که بارشان پر از کشمش سبز کاشمر است — جعبه‌های زیتونی‌رنگ، رویشان نوشته:
“Iranian Green Raisin – Mumtaz Type – Export Quality”
بار کشمش همیشه تمیز بسته‌بندی می‌شود. نه مثل بارهای فله‌ای که در ترکیه باید دوباره بسته‌بندی‌شان کنیم. اینجا بسته‌ها آماده‌اند برای سوپرمارکت‌های آنکارا و استانبول و از آنجا با ارجین ترکیه به اروپا ارسال می شوند.
من کاشمر و مشهد را خیلی خوب می شناسم که منطقه کشمش سبز صادراتی ایران هستند، اما عموما بار کشمش سبز را از راه برگشت از تبریز بار میزنم چون صاب بارم که در ازمیر ترکیه است با یک شرکت در تبریز از قدیم رفیق هستند و ترجیح می دهد همه اجناس ایرانی را از ایشان بخرد تا از خود کارخانه.
حتی از آنجایی که همه را میشناسم من خودم به صاب بارم شماره تلفن مستقیم کارخانه کشمش سالار ممتاز کاشمر را داده ام اما باز هم رفیق تبریزی خودش را بیشتر می پسندد.
همین دیروز در انبار بزرگ تبریز‌چین کنار بازار تبریز، یک بار کشمش سبز عمده در 25 اکتبر 2025 تحویل گرفتم.
صاحب انبار، «آقای رفیعی»، مردی خوش‌برخورد است. گفت:
“کمال آقا، این سری کشمش‌ها مخصوص مشتری رفیق ما در ازمیره. طعمش شیرین‌تره، پوستش نرم‌تر.”
الان منتشر شد: قیمت کشمش سبز درجه یک
من زدم پشتش خندیدم و گفتم:
“این کشمش مثل بنزین یورو ۵ه، مخصوص صادراته!”
کشمش سبز عمده؛ طلای سبز ایران در مسیر ترکیه و اروپا
در ترکیه، همه‌چیز را می‌شود تولید کرد جز خوراکی‌هایی که از دل آفتاب ایران درمی‌آیند.
کشمش سبز پیکامی یکی از همان‌هاست.
وقتی در استانبول بار را تحویل می‌دهم، تاجران ترک همیشه می‌پرسند:
“Bu üzüm nereden geliyor?”
و من با لبخند جواب می‌دهم:
“Kashmar, İran.”
دانه‌های کشمش سبز مرغوب کاشمر، باریک و کشیده‌اند، رنگ سبز روشن دارند، و وقتی در دهان می‌گذاری، مزه‌ی انگور تازه می‌دهد.
در ترکیه به آن می‌گویند: “Altın üzüm” — انگور طلایی.
بیشتر بخوانید: کشمش طلایی ممتاز
بیشتر برای چایی خوردن و در میهمانی ها و برای شیرینی‌پزی و تولید granola استفاده می‌شود. در اروپا هم برای بازار آلمان و لهستان بار می‌فرستند، چون آنجا دنبال خوراکی‌های طبیعی و بدون افزودنی هستند.
مسیر صادرات خشکبار ایرانی از تبریز تا ترکیه؛ واقعیت جاده‌ای یک راننده
از تبریز که راه می‌افتم، اول به صوفیان می‌رسم، بعد خوی و ماکو.
بعد از ماکو، کوه‌های بلند آرارات از دور دیده می‌شوند، و در نهایت، مرز بازرگان.
اینجا همیشه شلوغ است؛ صف کامیون‌ها تا چند کیلومتر می‌کشد.
در صف، صدای خنده راننده‌ها، چای داغ همراه با کشمش شیرین کاشمر، و بوی روغن موتور با هم قاطی می‌شود.
مأمور گمرک ایرانی بار را باز می‌کند. جعبه‌های کشمش مرتب‌اند، با برچسب انگلیسی و ترکی.
روی هر کارتن نوشته:
“Packed in Tabriz – Product of Iran”
و همین، مهر اعتماد است.
برای بار کشمش سبز، همیشه تشریفات گمرکی سبک‌تر است. چون فسادپذیر نیست، مجوز بهداشت دارد و در سامانه گمرک ایران با کد تعرفه 080620 ثبت می‌شود. بعد از تأیید، مهر خروج می‌زنند و کامیون از پل مرزی رد می‌شود.
در طرف ترکیه، مأموران بازرگان بیشتر لبخند می‌زنند وقتی می‌فهمند بار کشمش ایرانی است و در تبریز بسته بندی شده است. کلا ماموران گمرک و مردم ترکیه به تبریز حس بسیار قشنگی دارند یکی از آن‌ها همیشه شوخی می‌کند و می‌گوید:
“Siz İranlılar, bu küçük şeylerden büyük para kazanıyorsunuz!”
(شما ایرانی‌ها از این چیزهای کوچک، پول بزرگ درمیارید!)
کشمش عمده کاشمر؛ از دل بازار رضا تا مرز صادرات به عراق و افغانستان
تفاوت کشمش عمده با دیگر محصولات صادراتی ایران
من در سال، ده‌ها نوع بار از ایران برده‌ام: پسته رفسنجان، خرمای بم، زعفران قائنات، فرش کاشان.
اما هیچ‌کدام مثل کشمش سبز عمده سبک، سودده و بی‌دردسر نیستند.
پسته وزن زیاد دارد، بیمه بالا می‌خواهد.
خرما باید سردخانه‌دار باشد.
اما کشمش سبز کاشمر، نه فاسد می‌شود، نه جا زیاد می‌گیرد.
بهترین زمان خرید عمده کشمش کاشمر کیه؟ ۳۰ مرداد تا ۳۰ مهر، ۳۰ آبان و ۳۰ بهمن ماه
همین باعث شده راننده‌های زیادی در مسیر ترکیه ترجیح دهند بار برگشتشان کشمش کاشمر باشد.
چرا کشمش عمده ایران در ترکیه محبوب است؟
بازار ترکیه پر از محصولات خشکبار است — از فندق دریای سیاه گرفته تا بادام مارماریس.
اما کشمش سبز ایرانی طعمی دارد که در ترکیه تولید نمی‌شود.
رنگ سبز زیتونی، نرمی و بوی طبیعی‌اش باعث شده در استانبول و ازمیر، به‌ویژه برای شیرینی‌پزی و lokum از آن استفاده کنند.
دو هفته پیش، در بندر مرسین، یکی از تاجران ترک به من گفت:
“Müşteriler İran üzümünü istiyor. Çünkü daha doğal.”
(مشتری‌ها کشمش ایرانی می‌خواهند، چون طبیعی‌تر است.)
در آذربایجان هم همینطور است. در باکو، چند کارخانه شیرینی‌سازی کشمش عمده ایرانی را مستقیم از تبریز می‌خرند. مسیرشان از بازرگان تا جلفا می‌گذرد. بارها با چشم دیده‌ام که کامیون‌های ایرانی پشت‌سر هم از همین مرز عبور می‌کنند.
۴ راز طلایی که مستقیم روی قیمت کشمش سبز قلمی ممتاز اثر می‌ذارن!
البته تاجران ترکیه همیشه با ما قرارداد حمل می بندند چون می دانند از ایران باید خالی برگردیم به ترکیه به کرایه پایین تر هم حاضریم بار هایشان را ببریم.
بسته‌بندی تمیز، رمز عبور کشمش ایرانی
در ترکیه، خریدارها روی بسته‌بندی وسواس دارند. اگر بسته‌ها تمیز، یک‌دست و دارای بارکد باشند، در همان روز ترخیص می‌شوند.
بار من از تبریز همیشه در جعبه‌های کارتنی شیک با پوشش ضد رطوبت بسته‌بندی می‌شود. روی آن برچسب دو زبانه است و وزن هر بسته دقیق درج شده.
برای همین است که کشمش سبز ایرانی از گمرک ترکیه به‌راحتی عبور می‌کند و مستقیم می‌رود به انبارهای استانبول یا شرکت‌های پخش مواد غذایی.
کشمش تجارت کوچک، اعتبار بزرگ
در مسیر برگشت از تبریز تا استانبول، کامیون من پر از ۱۸ تن کشمش سبز کاشمر است.
شاید در ظاهر، بار کوچکی به نظر برسد، اما همین بار، سود خالصی برای تاجران دارد که بعضی‌ها از تجارت فرش هم به آن نمی‌رسند.
در ترکیه، هر کیلو از این کشمش‌ها حدود ۴.۵ دلار فروخته می‌شود، در حالی‌که قیمت خریدش در ایران کمتر از نصف آن است.
صادرات بهترین کشمش مشهد و کاشمر به افغانستان و تاجیکستان؛ از میل 78، میلک و دوقارون
راننده‌هایی مثل من می‌دانند که هر دانه از این کشمش‌ها بوی تجارت موفق می‌دهد.
سوالات متداول درباره صادرات کشمش سبز عمده
- آیا صادرات کشمش عمده از ایران به ترکیه رسمی است؟
بله. با داشتن مجوز بهداشت و گواهی مبدأ از اتاق بازرگانی تبریز، می‌توان به‌صورت رسمی از مرز بازرگان صادر کرد. - چرا راننده‌های ترانزیت این بار را ترجیح می‌دهند؟
چون فاسد نمی‌شود، وزن سبک دارد و به بیمه سردخانه نیاز ندارد. - آیا کشمش سبز عمده در اروپا هم مشتری دارد؟
بله. از ترکیه دوباره بسته‌بندی می‌شود و به کشورهای اروپایی مثل آلمان، لهستان و رومانی صادر می‌گردد. - چه ویژگی کشمش سبز را از انواع دیگر متمایز می‌کند؟
طعم طبیعی، رنگ زیتونی روشن و ماندگاری بالا.
جمع بندی صادرات کشمش سبز عمده؛ بوی ایران در جاده‌های اروپا
وقتی از مرز رد می‌شوم و وارد خاک ترکیه می‌شوم، از آینه کامیون نگاهی به پشت سرم می‌اندازم.
کامیون پر از جعبه‌های سبزرنگ است — باری از خاک ایران که دارد به سمت اروپا می‌رود.
باد از پنجره داخل می‌وزد و بوی انگور خشک‌شده در فضا می‌پیچد.
من لبخند میزنم و به خودم می‌گویم:
“Bu koku İran’ın kokusu.”
(این بو، بوی ایران است.)
خرید کشمش سبز کاشمر برای مصارف دارویی و آرایشی؛ طلای سبز ایران که دنیا دنبالش افتاده!
شاید فقط یک راننده باشم، اما هر بار که بار کشمش سبز عمده کاشمری را به مقصد می‌رسانم، احساس می‌کنم تکه‌ای از ایران را با خودم تا قلب اروپا برده‌ام — سبک، سبز و پر از زندگی.
